فرزند شما برای اینکه در طول ۱۲ ماه اول زندگی، ۲۵ سانتیمتر رشد کند و وزنش به ۳ برابر وزن زمان تولدش برسد، در طول سال اول زندگی‌اش تا اندازه‌ای که بتواند انرژی دریافت می‌کند و این سرعت بی‌نظیر رشد در کودکان همین که شروع به راه رفتن بکنند کاهش می‌یابد. کودک تپل شما دیگر تبدیل به نوپایی با اندامی باریک می‌شود. این کاهش سرعت وزن گیری تا سن ۶ یا ۷ سالگی ادامه خواهد داشت. مرحله‌ای که رشد فرزند شما جهشی دیگر خواهد داشت. در این دوران میزان افزایش وزن او از میزان رشد قدی نیز فراتر خواهد رفت. اما مشکل کجاست؟ در بعضی از کودکان، این جهش رشد دوم کمی زودتر ( در حدود سه سالگی ) صورت می‌گیرد که می‌تواند نشانه ای از بروز چاقی مفرط در کودکان باشد. با آموزش اصول اولیه داشتن یک زندگی سالم و متعادل به فرزندتان، از همان ابتدا می‌توانید از احتمال ابتلای او به چاقی مفرط در دوران کودکی پیشگیری کنید.
دلایل اصلی اضافه‌وزن و چاقی مفرط در کودکان
در سال‌های اخیر آمار چاقی مفرط در کودکان به طرز نگران کننده‌ای افزایش داشته است و لذا پژوهش‌های بسیاری نیز در این مورد انجام گرفته‌اند. موارد زیر را می‌توان چند عامل اصلی این بیماری دانست:
- • رژیم غذایی نامتعادل و بیش‌از‌اندازه مقوی
- • انتخاب میان‌وعده‌های نامناسب
- • فعالیت فیزیکی ناکافی و تماشای بیش‌از‌اندازه تلویزیون یا انجام بازی‌های ویدئویی و کامپیوتری
- • زمینه ارثی، اختلال غدد درون‌ریز ( هورمونی ) و یا اختلال سیستم متابولیسم (تنها در ۱% از موارد)
جدای از مسائل و مشکلات فیزیکی و جسمی، چاقی می‌تواند تأثیرات روحی نیز داشته باشد. کودک شما ممکن است نتواند بدن و جسم خود را بپذیرد و لذا کم‌رو و گوشه‌گیر شود و البته این نکته را هم نمی‌توان نادیده گرفت که متأسفانه ممکن است هدف شوخی‌های نامناسب هم‌کلاسی‌هایش هم قرار بگیرد! خوشبختانه، هیچ مسئله و مشکلی نیست که راه‌حلی نداشته باشد و حتی درصورتی هم که احتمال ابتلا به چاقی در دوران کودکی در فرزند شما تشخیص داده شده باشد، باز هم راهکارهایی وجود دارد که می‌توان برای پیشگیری و درمان آن انجام داد.
نشانه‌های آشکار چاقی مفرط در کودکان
آیا فرزند شما کمی تپل است؟ پاسخی که اکثرا دریافت می‌کنید این است که «این خیلی طبیعی است، چاقی در خانواده ما ارثی است». البته که در بعضی از موارد ممکن است چاقی ارثی باشد اما نه همیشه: برخی از نشانه‌ها می‌توانند گویای چاقی دوران کودکی باشند البته نیازی هم نیست که نسبت به هر نشانه‌ای وسواس به خرج دهید! از جمله این نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سرعت رشد فرزند شما بیش‌از‌اندازه افزایش می‌یابد و از میانگین هم سن و سال‌های خود فراتر رفته ، در نمودارهای رشد سرعت رشد بیشتری را نشان می‌دهد.• در سنین ۳ تا ۶ یا ۷ سالگی، شاخص توده بدنی آن‌ها (BMI = وزن/قد۲ ) از ۱۹ نیز فراتر می‌رود.• جهش رشد دوم آن‌ها (دوره‌ای که در آن بیش از اینکه قد آن‌ها اضافه شود، وزنشان اضافه می‌شود) به‌جای اینکه در سنین ۶ یا ۷ سالگی آغاز شود در سن ۳ سالگی آغاز می‌شود.• کودک شما بعد از ۳ سالگی همچنان تپل است.
در هر صورت معاینات منظم توسط یک متخصص اطفال به شما کمک می‌کند تا مراقب نشانه‌های بارز احتمال ابتلا به چاقی در آینده باشید.
عادات غذایی صحیح برای زندگی
بسیاری از منابع علمی نشان می‌دهند راه‌حل‌های اولیه پیشگیری از اضافه وزن و چاقی تا پیش از ۲ سالگی باید انجام شوند و دراین‌صورت تأثیر بیشتری خواهند داشت. چطور می‌توانم به فرزندم بیاموزم که هم از غذاهایی که می‌خورد لذت ببرد، هم آن‌ها را به میزان مناسب بخورد؟ رژیم غذایی خودتان و کل خانواده را براساس اصول رژیم غذایی سالم و متعادل پایه‌ریزی کنید.
اول از همه لازم است در طول روز ۴ وعده غذایی مشخص برای خود و خانواده تعریف کنید و در نهایت آرامش آن را میل کنید.در ابتدا مطمئن شوید که مقادیر کلسیم دریافتی آن‌ها کافی است بخصوص شیر که همچنان منبع اصلی غذایی کودکان را تشکیل می‌دهد! در قدم بعدی لازم است مطمئن شوید که انواع میوه و سبزیجات را به اندازه کافی مصرف می‌کنند (۲ تا۳ وعده در طول روز). پروتئین مورد نیاز آن‌ها را باید در مقادیر کافی و توصیه شده توسط پزشک برایشان فراهم کنید (گوشت، مرغ ، تخم مرغ و... ) تا اندام‌های ظریف آن‌ها دچار مشکل نشوند. میزان کربوهیدرات را نیز به اندازه مناسب تامین کنید (پاستا، غلات، برنج و ...)؛ چراکه، این کربوهیدرات‌ها انرژی مورد نیاز آن‌ها را در طول این دوران رشد فراهم می‌کند و در‌عین‌حال احساس گرسنگی بین وعده‌های غذایی را تا حدی کاهش می‌دهد که شاید دیگر نیازی به میان‌وعده نباشد.
درصورتی که فرزندتان می‌خواهد میان وعده بخورد احساس گناه نکنید: خوردن هر از گاهی و نه همیشگی میان وعده نمی‌تواند چندان هم بد باشد اما مطمئن شوید که به خوردن میان وعده عادت نکند. ترجیحا از نوشابه های قندی و تنقلات شیرین اجتناب کرده و حداکثر آن را برای مراسم های خاص نگه دارید ( مهمانی کودکان، دورهمی‌های خانوادگی و ...).
اما در پایان، باید گفت که فرزند شما انرژی زیادی دارد، بنابراین از این فرصت استفاده کنید و با آن‌ها برای پیاده‌روی بروید و فعالیت‌های فیزیکی زیادی برایشان برنامه‌ریزی کنید. فعالیت فیزیکی به آن‌ها کمک می‌کند تا بهتر بخوابند (همچنین کمک می‌کند تا عصرها و شب‌های آرام‌تری داشته باشید!)
**این مطالب صرفاً جهت افزایش اطلاعات عمومی کاربران است و هرگز جایگزین توصیه‌های پزشک، انجمن‌های علمی و سایر منابع معتبر نمی‌باشد. ازآنجاکه هر مادر و کودک از مادر و کودک دیگر متفاوت است، کلیه آمار و ارقام ارائه شده در این وبسایت می‌تواند با توصیه پزشک برای هر مادر و کودک متفاوت باشد.
